Đòn gián điệp đôi của Nixon-Kissinger
Jeff Stein | Trà Mi lược dịch
Hồ sơ mới cho thấy âm mưu gián điệp của Nixon và CIA tại Việt Nam đem lại kết quả trái ngược.
Tổng thống Richard M. Nixon và cố vấn an ninh quốc gia, Henry Kissinger, cố tình “để lọt” đến tai Bắc Việt Nam kế hoạch xâm lăng Cambodia bằng vũ lực, trong một nỗ lực để đe dọa Hà Nội rút lui nhưng đã thất bại, tài liệu giải mật của Mỹ tiết lộ.
Năm 1972, Nixon và Kissinger cũng đã sử dụng một nhân viên CIA làm gián điệp đôi tại Hà Nội để “lộ” kế hoạch (giả) đánh mìn Cảng Hải Phòng phía Bắc Việt Nam, theo tập tài liệu khác phát giác trong trong bộ sách mới về Quan hệ Nước ngoài của Hoa Kỳ (1), ghi lại lịch sử chính thức của Bộ Ngoại giao Mỹ của thời đó.
Nhưng kế hoạch đánh lừa đó cũng đã thất bại trong âm mưu phá hoại quyết tâm của quân Bắc Việt.
Merle Pribbenow, một nhân viên CIA (1968-1995) về Việt Nam ‒ người tìm thấy các tài liệu bị bỏ qua trong hồ sơ lịch sử của Bộ Ngoại giao Mỹ ‒ cho biết, “Trong cả hai trường hợp, những đòn chiến tranh tâm lý bí mật đó đã được thực hiện dưới sự chỉ đạo của tổng thống và Kissinger chứ không phải là sáng kiến của CIA.”
Pribbenow nói chưa khi nào người ta viết đến các tài liệu vừa kể trên.
“Trong cả hai vụ, gián điệp đôi đã bí mật đưa tin cho các quan chức Bắc Việt, và nói rằng họ đã bí mật hoặc tình cờ thu được những thông tin đó,” Pribbenow nói thêm.
“Mục đích chính là làm cho Bắc Việt tin rằng họ đã thu được thông tin về một chiến dịch của Mỹ đã lên kế hoạch để làm Hà Nội lo sợ và lui quân, nhưng trong cả hai trường hợp [xua quân vào Cambodia và phong toả Cảng Hải Phòng], sau đó chính phủ Nixon đã thực sự thực hiện cả hai kế hoạch (ban đầu là giả),” Pribbenow cho biết.
“Kết quả sau cùng là, không những Bắc Việt đã không hoảng sợ và không lui quân như Nixon chờ đợi mà vô tình Nixon đã cho Hà Nội biết trước về những gì Hoa Kỳ đã đang chuẩn bị thực hiện.”
Các đòn chiến tranh tâm lý, kết cuộc đã để lộ mục tiêu chính của Nixon trong cuộc xâm lăng Cambodia: nhằm tiêu diệt căn cứ chỉ huy của Hà Nội để tấn công vào Nam Việt Nam.
“Phải nói rằng, khi đọc những tài liệu này tôi đã hoàn toàn thất kinh,” Pribbenow, người đã làm việc 27 năm với CIA như một sĩ quan về hành quân và tiếng Việt. “Chưa bao giờ tôi là fan hâm mộ môn chiến tranh tâm lý và tuyên truyền bí mật, tôi nghĩ rằng, chính yếu đó chỉ là những hoạt động tốn thời gian và tiền bạc, nhưng trong trường hợp này nó có thể đã gây thiệt hại cho chúng ta nhiều hơn những mất mát chỉ về mặt thời gian và tiền bạc.”
Pribbenow và những học giả khác về Việt Nam cho biết không thể nói chắc những nỗ lực đánh lạc hướng đó đã nâng cao số thương vong của binh sĩ Hoa Kỳ.
“Không có máy bay Mỹ đã bị bắn rơi ngày 9 tháng 5, 1972, khi chiến dịch phong toả Cảng Hải Phòng đã xảy ra, do đó chắc chắn đã không có thương vong vì Mỹ đã cảnh báo trước,” Pribbenow nói.
Nhưng trong vấn đề Cambodia, tình cảnh lại mù mờ hơn, Pribbenow và sử gia John Prados, tác giả của nhiều cuốn sách về cuộc chiến tranh Việt Nam và CIA, cùng nhận định.
Cho Hà Nội biết trước kế hoạch của Mỹ xâm lược Cambodia “có thể đã” gây thêm thương vong cho quân đội Hoa Kỳ, Prados nói. Số thương vong “tăng lên đáng kể” trong suốt hai tháng trước ngày Mỹ đưa quân vào Cambodia, 29 tháng Tư năm 1970, ông lưu ý, và số thiệt hại đã “nhảy vọt” vào tháng Năm 1970.
Những mưu đồ của Nixon-Kissinger có thể đã làm hỏng mọi cơ hội để tiêu diệt căn cứ chỉ huy của quân Bắc Việt Nam tại Cambodia - viết tắt là COSVN (the Central Office for the War in Vietnam) Văn phòng Trung ương Cục miền Nam - mà Nixon nhiều lần nhắc lại là mục tiêu của ông trong cuộc xâm lăng Cambodia.
“Nếu họ đã được nói rõ ràng về việc xâm chiếm Cambodia, điều đó đã cho Hà Nội có thời gian di chuyển COSVN và chuẩn bị chiến trường chờ cuộc tấn công của Mỹ,” Prados cho biết trong một cuộc phỏng vấn.
“Những nỗ lực để đe dọa Hà Nội trước khi xua quân vào Cambodia chắc chắn đã giúp Bắc Việt chuẩn bị để thành công nhiều hơn nếu cuộc tiến quân của Mỹ là một chiến dịch bất ngờ,” Gareth Porter, tác giả cuốn “Peace Denied: United States, Vietnam and the Paris Agreement”, đồng ý.
Pribbenow đưa thêm một chi tiết chỉ trích nặng hơn nữa. Sau khi phân tích một tài liệu bằng tiếng Việt của chiến dịch này, ông nói những kế hoạch của Nixon-Kissinger có thể đã khiến quân cộng sản di chuyển COSVN chỉ vài giờ trước khi có một “cuộc đánh lớn bằng B52.”
“Không có lý do để giải thích tại sao Cộng quân đã chọn thời gian đó để di tản chiến thuật ,” Pribbenow nói, “nhưng rất có thể quyết định di chuyển của Hà Nội là kết quả của, hay ít nhất đã bị ảnh hưởng vì lời cảnh báo của Nixon.”
“Nó trông giống như một vài trường hợp cổ điển là tay trái không biết những gì tay phải làm,” Pribbenow nói.
“Trong trường hợp Cambodia, khi cố tình “để lọt” các thông tin (giả), không ai có kế hoạch đưa quân đội Mỹ vào Cambodia - kế hoạch đã có chỉ sử dụng quân đội Nam Việt Nam trong các khu vực được lựa chọn - và không nhằm đánh vào COSVN.”
“Và quả thật vậy,” Pribbenow tiếp tục, “Giám đốc CIA Richard Helms đề nghị, 10 ngày trước khi cuộc xâm lược Cambodia, để nâng cao ‘độ khả tín’ của gían điệp đánh lạc hướng địch, Mỹ nên xem xét việc gửi một số quân (HK) được ‘lựa chọn’ đến các vùng gần biên giới Cambodia làm cho nó như là chiến dịch xâm lăng là chuyện thật.”
“Sau đó một vài ngày Nixon mới có quyết định đưa quân đội Mỹ vào Cambodia,” Pribbenow nói thêm, “nhưng dường như Nixon quên ra lệnh cho CIA ngưng mọi hoạt động gián điệp nhiễu thông tin, kết quả là chúng ta đã vô tình báo cho quân Bắc Việt biết trước của cuộc tấn công vào COSVN sắp tới.”
Gieo bất đồng quan điểm tại Hà Nội
Tập tài liệu cũng cho thấy một hoạt động của CIA sử dụng một gián điệp đôi trong giới lãnh đạo của cộng sản Bắc Việt để đưa tin sai lạc về một nhóm phản chiến “ảo” nằm ngay trong bộ chính trị của Hà Nội.
“Tôi đặc biệt bị lôi cuốn vì những hoạt động nhằm cố gắng thuyết phục Bắc Việt là Mỹ đã liên lạc với một nhóm bất đồng chính kiến,” Porter nói.
“Tôi không chắc những hoạt động loại đó mang lại kết quả tốt, đơn giản chỉ vì sự đồng thuận trong giới lãnh đạo Hà Nội về ngày thực hiện chiến lược chiến tranh, ít nhất là ở phần sơ thảo. Họ không thể tin rằng uỷ viên Trung ương Đảng lại sẵn sàng đi đêm với Mỹ.”
Porter gọi là kế hoạch của CIA là “sự tự ám ảnh bằng ảo tưởng – một phạm trù đã qúa quen thuộc ngày nay.”
Thật vậy, một bản ghi nhớ do George A. Carver, sau đó là trợ lý đặc biệt cho Giám đốc Helms của CIA cho Việt Nam, báo cáo rằng chiến dịch đó đã không mang lại kết quả tốt đẹp.
“Dự án của chúng ta nhằm thuyết phục giới lãnh đạo Hà Nội rằng chính phủ Mỹ đang bí mật bắt tay với một nhóm bất đồng chính kiến ở cấp cao tại Bắc Việt vấp phải trở ngại khi nhân viên tình báo của chúng ta ... đã để mất đường dây của mình trong một phiên họp ngày 22 tháng Năm với sĩ quan tình báo Bắc Việt,” Carver đã viết như trên cho Richard T. White, một nhân viên Hội đồng An ninh Quốc gia thời đó.
“Không may, tại thời điểm trong cuộc trò chuyện, khi gián điệp của chúng ta sắp sửa đưa tin dèm pha về liên hệ của Hoa Kỳ với nhóm bất đồng chính kiến (ảo) do “người bạn Mỹ” cung cấp (đây cũng là “nguồn” của thông tin trước đây về vụ phong toả cảng Hải Phòng), thì lại bỏi kịch bản có sẵn do đó phe CS Bắc Việt đã không nhận thấy chủ ý hoặc theo hỏi thêm về việc đi đêm.”
Carver nói rằng những hoạt động gián điệp đôi rất “phức tạp”.
“Như đã biết, xếp đặt những hoạt động nhiễu thông tin để hấp dẫn được đối phương cùng lúc phải là điều chính đáng và tin được là một đề xuất rắc rối, không thể vội vã, và đó luôn luôn có thể ảnh hưởng vì những sự bất ngờ và bản chất con người,” Carver nói với White.
“Chúng tôi sẽ báo cáo về sự việc với ông.”
Không liên lạc được với cả hai, Kissinger và White, để cho nhận xét về tập tài liệu mới này.
Hồ sơ mới cho thấy âm mưu gián điệp của Nixon và CIA tại Việt Nam đem lại kết quả trái ngược.
Tổng thống Richard M. Nixon và cố vấn an ninh quốc gia, Henry Kissinger, cố tình “để lọt” đến tai Bắc Việt Nam kế hoạch xâm lăng Cambodia bằng vũ lực, trong một nỗ lực để đe dọa Hà Nội rút lui nhưng đã thất bại, tài liệu giải mật của Mỹ tiết lộ.
 |
| Hoạ đồ chiến dịch phong toả cảng Hải Phòng 8/5/1972 Nguồn: americancenturies. mass.edu |
Nhưng kế hoạch đánh lừa đó cũng đã thất bại trong âm mưu phá hoại quyết tâm của quân Bắc Việt.
Merle Pribbenow, một nhân viên CIA (1968-1995) về Việt Nam ‒ người tìm thấy các tài liệu bị bỏ qua trong hồ sơ lịch sử của Bộ Ngoại giao Mỹ ‒ cho biết, “Trong cả hai trường hợp, những đòn chiến tranh tâm lý bí mật đó đã được thực hiện dưới sự chỉ đạo của tổng thống và Kissinger chứ không phải là sáng kiến của CIA.”
Pribbenow nói chưa khi nào người ta viết đến các tài liệu vừa kể trên.
“Trong cả hai vụ, gián điệp đôi đã bí mật đưa tin cho các quan chức Bắc Việt, và nói rằng họ đã bí mật hoặc tình cờ thu được những thông tin đó,” Pribbenow nói thêm.
“Mục đích chính là làm cho Bắc Việt tin rằng họ đã thu được thông tin về một chiến dịch của Mỹ đã lên kế hoạch để làm Hà Nội lo sợ và lui quân, nhưng trong cả hai trường hợp [xua quân vào Cambodia và phong toả Cảng Hải Phòng], sau đó chính phủ Nixon đã thực sự thực hiện cả hai kế hoạch (ban đầu là giả),” Pribbenow cho biết.
“Kết quả sau cùng là, không những Bắc Việt đã không hoảng sợ và không lui quân như Nixon chờ đợi mà vô tình Nixon đã cho Hà Nội biết trước về những gì Hoa Kỳ đã đang chuẩn bị thực hiện.”
Các đòn chiến tranh tâm lý, kết cuộc đã để lộ mục tiêu chính của Nixon trong cuộc xâm lăng Cambodia: nhằm tiêu diệt căn cứ chỉ huy của Hà Nội để tấn công vào Nam Việt Nam.
“Phải nói rằng, khi đọc những tài liệu này tôi đã hoàn toàn thất kinh,” Pribbenow, người đã làm việc 27 năm với CIA như một sĩ quan về hành quân và tiếng Việt. “Chưa bao giờ tôi là fan hâm mộ môn chiến tranh tâm lý và tuyên truyền bí mật, tôi nghĩ rằng, chính yếu đó chỉ là những hoạt động tốn thời gian và tiền bạc, nhưng trong trường hợp này nó có thể đã gây thiệt hại cho chúng ta nhiều hơn những mất mát chỉ về mặt thời gian và tiền bạc.”
Pribbenow và những học giả khác về Việt Nam cho biết không thể nói chắc những nỗ lực đánh lạc hướng đó đã nâng cao số thương vong của binh sĩ Hoa Kỳ.
“Không có máy bay Mỹ đã bị bắn rơi ngày 9 tháng 5, 1972, khi chiến dịch phong toả Cảng Hải Phòng đã xảy ra, do đó chắc chắn đã không có thương vong vì Mỹ đã cảnh báo trước,” Pribbenow nói.
 |
| Tác giả John Prados, Ph.D. Nguồn: YouTube |
Cho Hà Nội biết trước kế hoạch của Mỹ xâm lược Cambodia “có thể đã” gây thêm thương vong cho quân đội Hoa Kỳ, Prados nói. Số thương vong “tăng lên đáng kể” trong suốt hai tháng trước ngày Mỹ đưa quân vào Cambodia, 29 tháng Tư năm 1970, ông lưu ý, và số thiệt hại đã “nhảy vọt” vào tháng Năm 1970.
Những mưu đồ của Nixon-Kissinger có thể đã làm hỏng mọi cơ hội để tiêu diệt căn cứ chỉ huy của quân Bắc Việt Nam tại Cambodia - viết tắt là COSVN (the Central Office for the War in Vietnam) Văn phòng Trung ương Cục miền Nam - mà Nixon nhiều lần nhắc lại là mục tiêu của ông trong cuộc xâm lăng Cambodia.
“Nếu họ đã được nói rõ ràng về việc xâm chiếm Cambodia, điều đó đã cho Hà Nội có thời gian di chuyển COSVN và chuẩn bị chiến trường chờ cuộc tấn công của Mỹ,” Prados cho biết trong một cuộc phỏng vấn.
“Những nỗ lực để đe dọa Hà Nội trước khi xua quân vào Cambodia chắc chắn đã giúp Bắc Việt chuẩn bị để thành công nhiều hơn nếu cuộc tiến quân của Mỹ là một chiến dịch bất ngờ,” Gareth Porter, tác giả cuốn “Peace Denied: United States, Vietnam and the Paris Agreement”, đồng ý.
Pribbenow đưa thêm một chi tiết chỉ trích nặng hơn nữa. Sau khi phân tích một tài liệu bằng tiếng Việt của chiến dịch này, ông nói những kế hoạch của Nixon-Kissinger có thể đã khiến quân cộng sản di chuyển COSVN chỉ vài giờ trước khi có một “cuộc đánh lớn bằng B52.”
“Không có lý do để giải thích tại sao Cộng quân đã chọn thời gian đó để di tản chiến thuật ,” Pribbenow nói, “nhưng rất có thể quyết định di chuyển của Hà Nội là kết quả của, hay ít nhất đã bị ảnh hưởng vì lời cảnh báo của Nixon.”
“Nó trông giống như một vài trường hợp cổ điển là tay trái không biết những gì tay phải làm,” Pribbenow nói.
“Trong trường hợp Cambodia, khi cố tình “để lọt” các thông tin (giả), không ai có kế hoạch đưa quân đội Mỹ vào Cambodia - kế hoạch đã có chỉ sử dụng quân đội Nam Việt Nam trong các khu vực được lựa chọn - và không nhằm đánh vào COSVN.”
“Và quả thật vậy,” Pribbenow tiếp tục, “Giám đốc CIA Richard Helms đề nghị, 10 ngày trước khi cuộc xâm lược Cambodia, để nâng cao ‘độ khả tín’ của gían điệp đánh lạc hướng địch, Mỹ nên xem xét việc gửi một số quân (HK) được ‘lựa chọn’ đến các vùng gần biên giới Cambodia làm cho nó như là chiến dịch xâm lăng là chuyện thật.”
 |
| Richard Helms và TT Richard M. Nixon tại White House năm 1973. Nguồn: NYT |
Gieo bất đồng quan điểm tại Hà Nội
Tập tài liệu cũng cho thấy một hoạt động của CIA sử dụng một gián điệp đôi trong giới lãnh đạo của cộng sản Bắc Việt để đưa tin sai lạc về một nhóm phản chiến “ảo” nằm ngay trong bộ chính trị của Hà Nội.
“Tôi đặc biệt bị lôi cuốn vì những hoạt động nhằm cố gắng thuyết phục Bắc Việt là Mỹ đã liên lạc với một nhóm bất đồng chính kiến,” Porter nói.
“Tôi không chắc những hoạt động loại đó mang lại kết quả tốt, đơn giản chỉ vì sự đồng thuận trong giới lãnh đạo Hà Nội về ngày thực hiện chiến lược chiến tranh, ít nhất là ở phần sơ thảo. Họ không thể tin rằng uỷ viên Trung ương Đảng lại sẵn sàng đi đêm với Mỹ.”
Porter gọi là kế hoạch của CIA là “sự tự ám ảnh bằng ảo tưởng – một phạm trù đã qúa quen thuộc ngày nay.”
Thật vậy, một bản ghi nhớ do George A. Carver, sau đó là trợ lý đặc biệt cho Giám đốc Helms của CIA cho Việt Nam, báo cáo rằng chiến dịch đó đã không mang lại kết quả tốt đẹp.
“Dự án của chúng ta nhằm thuyết phục giới lãnh đạo Hà Nội rằng chính phủ Mỹ đang bí mật bắt tay với một nhóm bất đồng chính kiến ở cấp cao tại Bắc Việt vấp phải trở ngại khi nhân viên tình báo của chúng ta ... đã để mất đường dây của mình trong một phiên họp ngày 22 tháng Năm với sĩ quan tình báo Bắc Việt,” Carver đã viết như trên cho Richard T. White, một nhân viên Hội đồng An ninh Quốc gia thời đó.
“Không may, tại thời điểm trong cuộc trò chuyện, khi gián điệp của chúng ta sắp sửa đưa tin dèm pha về liên hệ của Hoa Kỳ với nhóm bất đồng chính kiến (ảo) do “người bạn Mỹ” cung cấp (đây cũng là “nguồn” của thông tin trước đây về vụ phong toả cảng Hải Phòng), thì lại bỏi kịch bản có sẵn do đó phe CS Bắc Việt đã không nhận thấy chủ ý hoặc theo hỏi thêm về việc đi đêm.”
Carver nói rằng những hoạt động gián điệp đôi rất “phức tạp”.
“Như đã biết, xếp đặt những hoạt động nhiễu thông tin để hấp dẫn được đối phương cùng lúc phải là điều chính đáng và tin được là một đề xuất rắc rối, không thể vội vã, và đó luôn luôn có thể ảnh hưởng vì những sự bất ngờ và bản chất con người,” Carver nói với White.
“Chúng tôi sẽ báo cáo về sự việc với ông.”
Không liên lạc được với cả hai, Kissinger và White, để cho nhận xét về tập tài liệu mới này.
